دکتر طیبی: نیازمند اقتصادِ دانش‌بنیان متکی بر توان ملی هستیم
معاونت آموزش و کارآفرینی جهاد دانشگاهی
به گزارش ایسنا، نهمین نشست هم‌اندیشی و هماهنگی آموزش عالی جهاد دانشگاهی، صبح امروز (اول خردادماه ۱۴۰۰) با حضور دکتر حمیدرضا طیبی، رییس جهاد دانشگاهی، دکتر غلامعلی منتظر، رییس مرکز نظارت، ارزیابی و تضمین کیفیت وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، دکتر فرزانه شمیرانی، مدیرکل دفتر آموزش عالی غیردولتی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، و جمعی از رؤسا و معاونین دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی جهاد دانشگاهی برگزار شد.
دکتر طیبی در این نشست گفت: فضای مجازی فرصت بسیار مناسبی فراهم کرده است تا بتوانیم از بهترین اساتید در حوزه آموزش عالی استفاده کنیم. در گفت‌وگویی که با دکتر غلامی، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری داشتیم، بر این نکته تأکید کردم که بهتر است توقع از مؤسسات آموزش عالی بیشتر روی کیفیت آموزش متمرکز باشد تا داشتن اساتید تمام وقت؛ داشتن اساتید تمام وقت برای دانشگاه‌های دولتی درست است، اما این موضوع مشکلاتی برای ما ایجاد می‌کند.
زمینه حضور دانشجویان در پروژه‌های فناورانه جهاد دانشگاهی فراهم شود
رییس جهاد دانشگاهی افزود: اصرار زیادی داریم که ارتباط خوبی بین مؤسسات آموزش عالی و بخش پژوهش جهاد دانشگاهی وجود داشته باشد. پروژه‌های فناورانه بسیار بزرگی در جهاد دانشگاهی درحال اجرا هستند و تمایل داریم که اساتید ما درگیر این پروژه‌ها شوند و تدریس آنها در دانشگاه باعث شود تا پای دانشجویان مقاطع ارشد و دکتری به پروژه‌های بزرگ و فناورانه جهاد دانشگاهی باز می‌شود. باید ساختارهای لازم را برای حضور مؤسسات آموزش عالی جهاد دانشگاهی در پروژه‌های فناورانه این نهاد فراهم کنیم. این پروژه‌ها حرفه‌ای هستند و نیازمند تخصص‌ها و متخصصان حرفه‌ای هستند و باید بتوانیم این ساختار حرفه‌ای را در مجموعه مؤسسات آموزش عالی جهاد دانشگاهی ایجاد کنیم.
ریس هیأت امنای دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی جهاد دانشگاهی خاطر نشان کرد: معاونت آموزش و کارآفرینی باید نظارت جدی‌تری بر دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی جهاد دانشگاهی داشته باشد و از اساتید تمام‌وقت مؤسسات در فرایند نظارت استفاده شود. در عین حال، جلسات هیأت امنا به صورت منظم و براساس استانداردهای وزارت علوم، تحقیقات و فناوری برگزار شود.
اهمیت توجه به فرهنگ جهادی در دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی
دکتر طیبی افزود: بحث توجه به فرهنگ جهادی و رعایت آن توسط اساتید، دانشجویان و کارمندان باید مورد توجه قرار گیرد. بحث روز یعنی موضوع انتخابات نیز مورد توجه قرار گیرد و اساتید مؤسسات آموزش عالی جهاد دانشگاهی ترجیحاً در ستادهای انتخاباتی حضور نداشته یا برای این کار مرخصی بگیرند و محیط دانشگاه را به ستاد انتخاباتی تبدیل نکنند.
رییس جهاد دانشگاهی تأکید کرد: در گفت‌وگو با دکتر غلامی، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری تأکید کردم که این وزارتخانه تنها مختص دانشگاه‌های دولتی نیست و به همه دانشگاه‌های و مؤسسات آموزش عالی (آزاد، غیردولتی، غیرانتفاعی، علمی و کاربردی) اختصاص دارد. به عنوان مثال، در بحث افزایش حقوق اعضای هیأت علمی دانشگاه‌ها، فقط توجه به دانشگاه‌های دولتی بوده است. کنترل ورود دانشجویان نیز توسط خود وزارت علوم انجام می‌شود. دانشگاه‌های دولتی اقدام به ایجاد پردیس و جذب دانشجو کرده‌اند که فشار زیادی به دانشگاه‌های غیرانتفاعی و غیردولتی وارد می‌کند.
دکتر طیبی خاطر نشان کرد: بحث دیگر موضوع دکتری پژوهش‌محور است. از جمله بهترین محیط‌ها برای تربیت دانشجویان پژوهش‌محور، مجموعه‌هایی مانند جهاد دانشگاهی است که دارای زمینه‌های تحقیقاتی و پژوهشی بزرگی هستند؛ اما وزارت علوم، تحقیقات و فناوری این فرایند را متوقف کرده است.
نیازمند اقتصادِ دانش‌بنیان متکی بر توان ملی هستیم
رییس جهاد دانشگاهی گفت: هدف اصلی فعالیت‌های دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی جهاد دانشگاهی، فعالیت‌های باکیفیت متناسب با نیازهای کشور است. نیازمند اقتصادِ دانش‌بنیان متکی بر توان ملی هستیم و این امر زمانی محقق می‌شود که بتوانیم نیروی انسانی توسعه‌یافته پرورش دهیم. اگر این اتفاق به معنای واقعی روی دهد، در تولید فناوری پیشرفته و نسل‌های آتی فناوری شاهد رجوع صنعت، تولیدکنندگان، کشاورزی و حوزه پزشکی به دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی خواهیم بود. اگر محصول ایرانی، پایه‌گذار اقتصاد باشد، سواد ملاک اصلی خواهد بود.
دکتر طیبی تأکید کرد: از بحث شکل‌گیری میز تخصصی در وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و توسعه سند راهبردی میان این وزارتخانه و جهاد دانشگاهی در حوزه آموزش، پژوهش، کارآفرینی و تجاری‌سازی به شدت استقبال کرده و امیدواریم روابط دوجانبه روز به روز ارتقاء یافته و بتوانیم در مجموعه دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی جهاد دانشگاهی، کاری الگو در سطح کشور انجام دهیم.
هدف در حوزه آموزش عالی، ارتقای کیفیت است
در ادامه نشست، دکتر غلامعلی منتظر در سخنانی تأکید کرد: هدف ما در حوزه آموزش عالی باید ارتقای کیفیت باشد. برای دستیابی به کیفیت مطلوب، نیازمند شاخص‌هایی هستیم. در عرصه ملی شاهد کاهش شدید تعداد دانشجویان در مقاطع تحصیلی مختلف هستیم. کشور حدود ۸۵ میلیون نفر جمعیت دارد و تعداد دانشجویان کمتر از ۳.۵ میلیون نفر است؛ درحالیکه در کشور همسایه (ترکیه) با ۸۳ میلیون نفر جمعیت، بیش از ۶ میلیون دانشجو مشغول تحصیل هستند.
رییس مرکز نظارت، ارزیابی و تضمین کیفیت وزارت علوم، تحقیقات و فناوری افزود: شاید بتوان گفت، یکی از دلایل کاهش تعداد دانشجویان در کنار عوامل دیگر، افت کیفیت آموزش در دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی باشد. یک بخش به این موضوع برمی‌گردد که آیا جامعه می‌تواند پذیرای این تعداد دانشجو و فارغ‌التحصیل باشد؟ آیا در محیط‌های دانشگاهی (دولتی، غیردولتی، غیرانتفاعی) کیفیت مطلوب آموزش رعایت می‌شود؟
ضرورت تهیه یک سند راهبردی مشترک میان وزارت علوم و جهاد دانشگاهی
دکتر منتظر افزود: معتقدم جهاد دانشگاهی به واسطه پایگاه مقدس و دیدگاه‌های ارزشمندی که دارد، می‌تواند در این زمینه (ارتقای کیفیت آموزش عالی) پیش‌قراول باشد. این موضوع باید به عنوان یک زمینه کاری مشترک بین ما در مجموعه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و جهاد دانشگاهی به عنوان یک مجموعه علمی و فناورانه تعریف شود.
رییس مرکز نظارت، ارزیابی و تضمین کیفیت وزارت علوم، تحقیقات و فناوری خاطر نشان کرد: باید یک سند راهبردی مشترک میان وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و جهاد دانشگاهی تهیه شود. باید میز کاری مشترکی در وزارتخانه وجود داشته باشد تا همه ذی‌مدخلان گرد این میز جمع شده و مسائل مربوط به جهاد دانشگاهی را مورد بررسی قرار دهند. جای خالی این سند همکاری راهبردی و تعامل دوجانبه بین مجموعه جهاد دانشگاهی و وزارت علوم، تحقیقات و فناوری به شدت احساس می‌شود.
وی تأکید کرد: در موضوع نهادهایی که ذیل مجموعه علم و فناوری فعالیت می‌کنند و جهاد دانشگاهی یکی از درخشان‌ترین نهادها در این بین محسوب می‌شود، باید به همه ابعاد توجه کرد. بحث‌های تبدیل، ارتقاء، جذب اعضای هیأت علمی، حقوق و دستمزد، ارتقاء و تبدیل وضعیت مؤسسه آموزش عالی به دانشگاه، همه این موارد باید باهم دیده و مورد توجه قرار گیرند.
مطالبه از درون مجموعه‌ها باید به راهکار عملیاتی تبدیل شود
دکتر منتظر تأکید کرد: مجموعه صفات و ویژگی‌های جهاد دانشگاهی، آن را از سایر نهادها مستقل و متمایز می‌کند؛ بنابراین معتقدم که آیین‌نامه ارتقاء برای هرکدام از این مجموعه‌ها باید متفاوت از یکدیگر باشد. در ای بخش نیازمند نگاه کلان‌تری هستیم و باور دارم که این نگاه در مجموعه جهاد دانشگاهی وجود دارد. باید این همتِ موجود، به مرحله عمل برسد و مطالبه از درون مجموعه‌ها به راهکار عملیاتی تبدیل شود.
وی خاطر نشان کرد: در آغاز برنامه راهبردی جدید جهاد دانشگاهی، برنامه هفتم توسعه، آغاز دوره مدیریت جدید در کشور هستیم و این زمان فرصت خوبی است تا این مباحث، به موضوع کاری جدی تبدیل شود. پیشنهاد می‌کنم این موضوع را در قالب کار مشترکی بین دو مجموعه در حوزه‌های آموزش، پژوهش، کارآفرینی و تجاری‌سازی تعریف کنیم.
رییس مرکز نظارت، ارزیابی و تضمین کیفیت وزارت علوم، تحقیقات و فناوری گفت: اگر این اراده جمعی در مجموعه جهاد دانشگاهی و وزارت علوم، تحقیقات و فناوری برای تهیه یک سند راهبردی مشترک شکل بگیرد، می‌توانیم تا شهریور سال جاری کار را پیش برده و تا مهر ۱۴۰۰ آن را اجرایی کنیم.
پیوند آموزش و پژوهش در مؤسسات آموزش عالی جهاد دانشگاهی
دکتر فرزانه شمیرانی نیز در نهمین نشست هم‌اندیشی و هماهنگی آموزش عالی جهاد دانشگاهی در سخنانی با اشاره به بازدیدی که از ۲۰۰ مؤسسه آموزش عالی غیرانتفاعی داشت، گفت: در بازدیدی که از مؤسسه آموزش عالی جهاد دانشگاهی در کرمانشاه، دانشگاه علم و هنر یزد و دانشگاه علم و فرهنگ تهران داشتم، تفاوت قابل‌توجهی در این مؤسسات نسبت به سایر مؤسسات غیرانتفاعی را شاهد بودم. اینگونه مؤسسات، وضعیت جداگانه‌ای دارند و حتی در رتبه‌بندی، در گروه مؤسسات خوب فرض شده‌اند.
مدیرکل دفتر آموزش عالی غیردولتی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری افزود: آموزش و پژوهش در مؤسسات آموزش عالی جهاد دانشگاهی به خوبی با هم پیوند خورده‌اند. توصیه می‌کنم جهاد دانشگاهی با همین روند به فعالیت خود ادامه دهد و پروژه‌های تحصیلات تکمیلی را براساس حل مشکلات محلی ادامه دهد. در عین حال می‌تواند رویکرد بین‌المللی را نیز مدنظر داشته باشد. جهاد دانشگاهی این توانایی را دارد که با اخذ مجوزهای لازم از وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، وارد این حوزه نیز شود.
دکتر شمیرانی خاطر نشان کرد: در زمینه بحث اعضای هیأت علمی امیدواریم با تعامل سریع‌تر، مشکلات موجود در این بخش حل شود. فرایند جذب اعضای هیأت علمی پژوهش‌محور نسبتاً طولانی است و باید تلاش کنیم که این فرایند کوتاه‌تر شود. باید مصوبه‌ای اخذ شود که بعد از بررسی وضعیت هیأت علمی در دانشگاه معین، مؤسسات آموزش عالی غیردولتی اجازه حکم خرید خدمت داشته باشند و هیأت نظارت هم بررسی‌های لازم را انجام دهد.
وی تأکید کرد: زمینه تعریف پروژه‌های مشترک بین وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و جهاد دانشگاهی وجود دارد و می‌توانیم زیرساخت‌های لازم برای کارآفرینی را ایجاد کنیم. جهاد دانشگاهی و مؤسسات آموزش عالی وابسته به این نهاد از پتانسیل‌ها بالایی برخوردار هستند و تلاش می‌کنیم در حد توان، مشکلات موجود از جمله بحث اعضای هیأت علمی در این مراکز را برطرف کنیم.
مدل مجموعه جهاد دانشگاهی متفاوت از سایر مؤسسات آموزش عالی غیرانتفاعی است
در ادامه این نشست، دکتر سید سعید هاشمی، رییس دانشگاه علم و فرهنگ جهاد دانشگاهی گفت: بحثی که باید به صورت جدی مورد توجه قرار گیرد، متفاوت بودن مدل مجموعه جهاد دانشگاهی نسبت به سایر مؤسسات آموزش عالی غیرانتفاعی است؛ این درحالی است که اصرار وزارت علوم بر این است که ما را همیشه در چارچوب قوانین این وزارتخانه جای دهد.
دکتر هاشمی افزود: اگر بحث میز کاری میان جهاد دانشگاهی و وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و سند راهبردی مشترک که دکتر منتظر به آن اشاره کردند، شاید بتواند زمینه‌ساز حل مشکلات جهاد دانشگاهی باشد. دکتر طیبی حدود دو سال قبل بحثی را در شورای گسترش در زمینه اعضای هیأت علمی مطرح کردند، اما متأسفانه نه تنها مشکل حل نشد، بلکه در مواردی شرایط را سخت‌تر کرد. باید مدل کار جهاد دانشگاهی با توجه به ماهیتی که دارد و مجموعه پژوهشی قوی که دارد، متفاوت‌تر دیده شود. اگر وزارت علوم، تحقیقات و فناوری بپذیرد که مجموعه آموزش و پژوهش جهاد دانشگاهی بتواند بحث‌ها را باهم براساس فرایندهای این وزارتخانه پیش ببرد، کار کاملاً متفاوت خواهد بود.
رییس دانشگاه علم و فرهنگ جهاد دانشگاهی تأکید کرد: بحث دیگری که به صورت کلان‌تر در مجموعه‌های غیردولتی داریم، غیر از دکتر شمیرانی که به واقع حامی مؤسسات غیرانتفاعی هستند، بقیه مجموعه‌ها صرفاً نگاه‌های دولتی دارند و بخشنامه‌ها بیشتر دولتی هستند تا اینکه غیردولتی‌ها را نیز شامل شوند. بحث دیگر که واقعاً ظلمی است به مجموعه‌های غیردولتی است، استثناهایی است که در مجموعه‌های دانشگاه آزاد صورت می‌گیرد.
وی افزود: ما در این بازار با هم رقیب هستیم و به دنبال رقابت سالم هستیم؛ هرآنچه که برای مجموعه دانشگاه آزاد فراهم می‌شود، باید برای غیردولتی‌ها نیز فراهم شود. در دانشگاه علم و فرهنگ تهران چندان با مشکل کاهش دانشجو مواجه نیستیم؛ در سایر مؤسسات آموزش عالی جهاد دانشگاهی در شهرهای دیگر، سرمایه‌گذاری زیادی انجام شده است و این سرمایه‌گذاری‌ها باید براساس پذیرش دانشجو پیش برود. با توجه به هزینه‌های بسیار بالای حقوق اعضای هیأت علمی و اعضای غیر هیأت علمی، تجهیزات و امکانات خریداری شده، درآمدی بجز جذب دانشجو نداریم و اگر وزارتخانه این حمایت را به درستی نداشته باشیم، دچار آسیب خواهیم شد.
در ادامه نهمین نشست هم‌اندیشی و هماهنگی آموزش عالی جهاد دانشگاهی، رؤسا و معاونین دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی جهاد دانشگاهی از جمله واحدهای یزد، خوزستان، کرمانشاه، کاشمر، مباحث و چالش‌های مختلفی از جمله آیین‌نامه جذب و ارتقاء و بومی شدن آن برای جهاد دانشگاهی، حقوق اعضای هیأت علمی، جلسات هیأت امنای مؤسسات آموزش عالی را مطرح کردند.
در جمع‌بندی نهایی مباحث مطرح‌شده در این نشست نیز موضوعاتی از جمله برگزاری منظم جلسات هیأت امنای مؤسسات آموزش عالی جهاد دانشگاهی، توجه به بحث کیفیت آموزش که می‌تواند نقطه قوت فعالیت‌های جهاد دانشگاهی باشد، شکل پیگیری مطالبات جهاد دانشگاهی از وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، نگرانی واحدها درخصوص تخصیص ظرفیت پذیرش در سال تحصیلی آتی، لزوم تشکیل کارگروه‌های تخصصی برای تدوین برنامه توسعه با مشارکت بخش‌های ستادی جهاد دانشگاهی مطرح شد.
نظر شما :